Voorwoord

Het is alweer het tiende voorwoord dat ik voor u schrijf. Het eerste was net na het Klimaatakkoord van Parijs. We waren allemaal nog optimistisch om klimaatverandering onder 1,5 graden opwarming te houden. Hoe anders is dat nu.

Het afgelopen jaar kwamen we officieel boven de 1,5 graden uit, zoals het Copernicus Climate Change Institute berekende. Met gevolgen als hevige regenval, extreme droogte, overstromingen, stormen en orkanen van dien. Het was tevens een jaar met mondiale conflicten en grote politieke verschuivingen, ook nationaal. Dit alles heeft geleid tot groeiend klimaatactivisme en polarisatie in onze samenleving. Dit is – dat realiseer ik me – bepaald geen opgewekt begin van dit voorwoord. Het zijn wél de ontwikkelingen die het belang van een duurzaam, betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem onderstrepen.

Publiek energiebedrijf van en voor Nederland

In deze tumultueuze omstandigheden zetten wij ons als publiek bedrijf in de energiesector in voor een betrouwbare, betaalbare en duurzame energievoorziening vandaag en in de toekomst. Wij vinden dat energie van vandaag en morgen voor iedereen betaalbaar en betrouwbaar voorhanden moet kunnen zijn. Voorzieningszekerheid en verduurzaming gaan daarbij hand in hand. Wij nemen daarin een steeds duidelijker positie in als publiek energiebedrijf van en voor Nederland. Met onze unieke plek tussen private en publieke partijen plus onze kennis en ervaring van de ondergrond en het energiesysteem kunnen – en moeten – wij het verschil maken. Het afgelopen jaar kende belangrijke mijlpalen, zoals de start van de bouw van CO2 -opslag- en -transportproject Porthos en de geslaagde SCAN onderzoeksboringen. Ook bereidt EBN zich voor op de rol van Nationale Deelneming Warmte voor een versnelling in de warmtetransitie. Hoewel de inspanningen op het gebied van CO2 -opslag en aardwarmte een steeds groter deel van ons werk worden, blijven we de komende jaren nog afhankelijk van aardgas. Dat is bij voorkeur Nederlands aardgas, met name omdat dit een lagere CO2 -footprint heeft dan geïmporteerd gas. Een historisch besluit is de definitieve sluiting van het Groningen gasveld per 1 april 2024.

Positief financieel resultaat

EBN sloot het jaar af met een positief resultaat van EUR 1.525 miljoen. Een resultaat dat, zoals elk jaar, ten goede komt aan de Nederlandse samenleving. Met dit resultaat zijn we zeer tevreden. Tegelijkertijd beseffen we dat dit allesbehalve een vanzelfsprekendheid is voor de komende jaren. De gasbaten zullen met de definitieve sluiting van het Groningen gasveld structureel lager zijn, hoewel we hoopvol zijn over de productie van gas uit de kleine velden in de Noordzee. We zien ook dat de inkomsten uit duurzame activiteiten nog niet winstgevend zijn en ook op termijn kleinere winstmarges genereren dan die we wellicht gewend zijn.

Er zijn ook zorgen

Gedurende de afgelopen tien jaar is ontzettend veel gebeurd. Ten goede. Maar ik heb ook zorgen. Nog te vaak heb ik de afgelopen jaren gezien dat besluitvorming voor majeure projecten in de energietransitie vertraging oploopt, stilvalt of uiteindelijk plaatsvindt elders in de wereld. Nog te lang is het uitgangspunt overeind blijven staan dat marktwerking per definitie leidt tot de beste oplossingen. En nog te frequent wordt getornd aan de keuzes die via ons democratisch systeem zijn gemaakt om klimaatverandering af te wenden. Toch blijf ik hoopvol. Ik ben ervan overtuigd dat we het energiesysteem duurzamer kunnen maken. Daarvoor zullen we de klimaatcrisis ook echt als een crisis moeten behandelen. Door daadkracht te tonen, heldere en moedige keuzes te maken en door de inzet van publieke middelen en organisatiekracht. Wanneer we gezamenlijk minder vanuit angst, en meer vanuit moed handelen, kunnen we samen meer doen, meer bereiken. Zorg dat het publieke ondernemerschap (waar mogelijk samen met marktpartijen) de ruimte krijgt om goed en toekomstbestendig beleid te maken en uit te voeren.

Namens de Raad van Bestuur,

Jan Willem van Hoogstraten
CEO EBN