Hoe verloopt tijdens deze fase het onderzoek?
In de verkenningsfase voor aardgaswinning wordt seismisch onderzoek uitgevoerd, zowel op land als op zee. Seismisch onderzoek brengt de diepe ondergrond in kaart met behulp van geluid. Er wordt van de ondergrond een echo gemaakt. Dit heet ook wel ‘seismiek schieten’. Op deze manier wordt een driedimensionaal beeld van de diepe ondergrond gemaakt. Zo’n beeld toont in groot detail het verloop van de aardlagen en de ligging van breuklijnen. Deskundigen kunnen hiermee inschatten of er aardgas aanwezig is, en hoeveel.
Hoe wordt het seismisch onderzoek uitgevoerd?
Er zijn twee manieren om tijdens de verkenningsfase aardgas seismisch onderzoek uit te voeren. De ene manier is door gebruik te maken van een truck die trillingsgolven de grond in stuurt. Dit is een zogenoemde ‘vibroseis truck’. Een andere manier om trillingsgolven de grond in te sturen is in een gat in de grond tot kleine ontploffingen te veroorzaken. Deze ontploffingen zijn niet schadelijk voor de omgeving.
Bij beide type onderzoek gaan dus geluidsgolven de grond in. Deze worden teruggekaatst door de verschillende gesteentelagen in de ondergrond. Dit is vergelijkbaar met een echo. De teruggekaatste signalen worden vervolgens opgevangen door microfoons, de zogenoemde geofoons, die in lange lijnen in de grond zijn geplaatst.
Elke grondlaag heeft andere eigenschappen wat resulteert in een ander signaal dat teruggekaatst wordt. Daarnaast vertelt de tijd die het signaal nodig heeft om van de vibroseis truck naar de geofoon te bewegen iets over de diepte van de gesteentelaag en de eigenschappen van de lagen erboven. Het signaal, dat wordt opgevangen door de geofoons, moet vervolgens worden bewerkt, zodat er een afbeelding van gemaakt kan worden die de lagen en structuren in de ondergrond representeert.
Hoe lang duurt het verzamelen van seismische data?
Het verkrijgen van seismische data op land is een tijdrovend proces en duurt zes tot twaalf maanden nadat hiervoor toestemming is gegeven. De tijdens het seismisch onderzoek ingezette lijnen met geofoons moeten verlegd worden zodra het signaal is opgenomen door de geofoons. Daarnaast zijn sommige terreinen lastig bereikbaar door slechte wegen, bebouwing of ondiep water. De grond kan ook minder geschikt zijn voor de geofoons. Vervolgens moet de data geïnterpreteerd worden.
Wat gebeurt er met de verzamelde seismische data?
Na het schieten van de seismiek is de volgende stap in de verkenningsfase aardgas het interpreteren van de data. Als alle data is verwerkt ontstaat er namelijk een beeld van de ondergrond. De verschillende structuren en lagen in de data worden samen met bestaande informatie uit eerdere boringen geanalyseerd. Op basis daarvan wordt bepaald of er mogelijk een gashoudende structuur in de ondergrond zit. Of dit ook daadwerkelijk zo is, moet blijken in de opsporingsfase.
Is de gehele Nederlandse ondergrond al verkend?
In Nederland zijn op dit moment zo’n 250 aardgasvelden in gebruik. Tijdens de verkenningsfase van deze velden zijn reeds grote delen van Nederland met seismisch onderzoek in kaart gebracht. Deze gegevens stelt EBN via het eigen data-centre voor een groot deel beschikbaar. Ook TNO Geologische Dienst Nederland stelt data openbaar beschikbaar. Indien mogelijk worden bestaande gegevens opnieuw bewerkt, bijvoorbeeld door ze om te zetten in een driedimensionaal beeld. In andere gevallen is er nieuw seismisch onderzoek nodig.
