Hoe lang duurt een proefboring naar aardgas?
De duur van een proefboring tijdens de opsporingsfase is afhankelijk van de diepte waarop het aardgas zich mogelijk bevindt. Ook de complexiteit in samenstelling van de ondergrond speelt een rol. Bij een diepte van circa 4 kilometer duurt een proefboring gemiddeld twee maanden. Na de proefboring wordt het beoogde gasveld geëvalueerd. Soms zijn daar aanvullende evaluatieboringen voor nodig, waarvoor dezelfde procedures gelden. Bij een positieve beoordeling vraagt de houder van de opsporingsvergunning een winningsvergunning aan en gaat de winningsfase van start.
Wat gebeurt er voorafgaand aan de proefboring naar aardgas?
Na het verkrijgen van de omgevingsvergunning kan de mijnbouwmaatschappij de (boor)locatie aanleggen. De ligging van boorlocaties is afhankelijk van de beoogde ondergrondse onderzoekslocatie. Vaak zijn er bij een boorlocaties geen bestaande toegangswegen en moet een nieuwe toegangsweg worden aangelegd.
Vervolgens wordt de locatie geschikt gemaakt. Die moet zo worden aangelegd dat bodemverontreiniging zoveel mogelijk wordt voorkomen. Voordat de locatie wordt aangelegd, vindt er een bodemonderzoek plaats, zodat duidelijk wordt wat de achtergrondwaarden van de bodem zijn voorafgaand aan de activiteiten.
Wanneer het een boring op zee betreft wordt eerst onderzoek op en aan de zeebodem gedaan om vast te stellen dat het een veilige locatie is om een booreiland te plaatsen. Voor aanvang van de boring wordt ook gekeken naar de milieueffecten van de werkzaamheden en hoe deze tot een minimum te beperken. Dit proces wordt vastgelegd middels vergunningen. Wanneer de locatie geschikt is bevonden wordt het booreiland er middels sleepboten naartoe vervoerd. Zodra het aangekomen is laat het de poten een paar meter in de zeebodem zakken zodat het gefixeerd is en de boorwerkzaamheden kunnen starten.
Hoe groot is een proefboorlocatie?
Gewoonlijk is bij de opsporing van aardgas een proefboorlocatie zo’n 1,5 à 2 hectare groot. Het gebied wordt omheind en de bodem wordt voorzien van een vloeistofkerende laag, meestal asfalt. Met beton wordt een fundatie gemaakt om de boortoren op te plaatsen, en een putkelder waarin uiteindelijk de put wordt geboord. Uiteindelijk wordt de boorinstallatie door een gespecialiseerd bedrijf opgebouwd.
Er komen verder nog generatoren voor de elektriciteitsvoorziening en installaties voor het circuleren en hergebruiken van de boorvloeistof. Ook wordt de opslag van boorpijpen, putverbuizing en boorkoppen opgesteld. Voor het personeel komen er kantoor- en verblijfsruimtes. Er worden in de opsporingsfase nog geen verbindingen met het gasdistributienetwerk gemaakt.
Op zee worden alle werkzaamheden vanaf het booreiland uitgevoerd. Het booreiland voorziet in alle benodigde faciliteiten zoals accommodatie, kantoren, energievoorziening, opslagplaats voor materialen, opslagtanks voor (boor)-vloeistoffen, hijskranen, de gehele boorinstallatie en alle veiligheidssystemen. Om dit allemaal te huisvesten bestaat het booreiland uit verschillende dekken. Daarmee is het een compacte installatie waarvan de footprint doorgaans minder dan 1 hectare beslaat. Gemiddeld werken er zo’n 75 – 100 mensen tegelijk op het booreiland. Het vervoer van mensen van en naar het eiland vindt plaats middels helikopters. Het vervoer van materialen, vloeistoffen en afvalstoffen vindt plaats middels boten.
Wat doet de boortoren bij een proefboring naar aardgas?
Het doel van de boorinstallatie is het aandrijven van een boorkop die zich een weg in de ondergrond boort tot het doelgesteente is bereikt. Om de boorkop naar beneden te verlengen wordt er in de boortoren steeds een extra segment aan de boorpijp geschroefd. Deze boring duurt gemiddeld twee maanden, afhankelijk van de diepte en het traject van de boorput. Tijdens de boring worden er metingen in het boorgat uitgevoerd en gesteentemonsters genomen (zogenoemde cuttings).
Hoe lang wordt een put tijdens de opsporingsfase getest?
De duur van een test hangt van verschillende factoren af die met de specifieke karakteristieken van het gasvoorkomen te maken hebben. In de praktijk duurt een test gemiddeld een aantal dagen. Het doel van de test is om de omvang van het voorkomen te kwantificeren, om vast te stellen hoe makkelijk het gas stroomt en met welke hoeveelheden. Gas wordt daarbij afgefakkeld. Dit moet omdat er nog geen verbinding is met het gasnet. De mogelijke effecten van het affakkelen worden in de milieueffectenrapportage voorafgaand de boring reeds in kaart gebracht en waar mogelijk tot een minimum gereduceerd. De mijnbouwmaatschappij kan bijvoorbeeld gebruik maken van een omsloten fakkel die licht- en geluidsoverlast vermindert. Hierna maakt de vergunninghouder een inschatting van winbare hoeveelheden gas of olie. Hij berekent deze meestal uit de resultaten van de test, boorgatmetingen, gesteentemonsters en reeds tijdens de verkenningsfase vergaarde seismische informatie.
Wat gebeurt er na het testen van de put?
Op land worden proefboringen waar mogelijk doorgaans zodanig voorbereid dat ze in geval van succes direct kunnen worden aangesloten voor productie. Om dit te faciliteren worden dergelijke boringen uitgevoerd vanaf een reeds bestaande productielocatie. De bovenkant van de put wordt dan afgesloten met een putmondinstallatie, ook wel christmas tree genoemd, die middels verschillende kleppen de gaswinning kan reguleren. Deze installaties zijn tussen de 2 en 3 meter hoog. De mijnbouwmaatschappij gaat over tot de winningsfase.
Wanneer er na het testen nog onvoldoende zekerheid is over (de grootte van) het gasvoorkomen volgen hierna evaluatieboringen, oftewel appraisalboringen, om het gasvoorkomen nader te onderzoeken. De proefboring wordt in zo’n geval meestal permanent verlaten door de put af te dichten met een serie cementpluggen.
Omdat direct aansluiten op het gasnet van een proefboring op zee vrijwel nooit mogelijk is, worden deze putten meestal permanent verlaten. Het gasvoorkomen wordt verder geanalyseerd op basis van de vergaarde data en indien aantrekkelijk genoeg worden er productieputten geboord die middels een platform aan het gasnet worden gekoppeld. In sommige gevallen is de proefboring interessant genoeg om deze in de toekomst te converteren naar een productieput. Alvorens tot productie over te kunnen gaan dient echter eerst een winningsvergunning te worden aangevraagd. Omdat daar tijd overheen gaat worden dergelijke putten tijdelijk verlaten. Dit geschiedt ook middels het plaatsen van cementpluggen echter wordt de bovenkant van de put zodanig achtergelaten dat er op een later moment weer connectie kan worden gemaakt. De putmond wordt op de zeebodem beschermd door er een metalen behuizing overheen te plaatsen. Deze is ca. 3m hoog en is ontworpen om vissersnetten onbeschadigd te laten passeren.
Wat als de opsporingfase niet succesvol is?
Als blijkt dat op de proefboorlocatie geen of onvoldoende aardgas kan worden gewonnen dan wordt de locatie verlaten. Alle gebouwde installaties worden afgebroken. De geboorde put(ten) worden met meerdere zogenoemde ‘cementpluggen’ van tientallen meters in veilig afgedicht. Mochten er onverhoopt verontreiniging tijdens de proefboring zijn ontstaan dan worden deze ook opgeruimd.
Op zee wordt in zo’n geval de put permanent verlaten. Alvorens het booreiland de locatie verlaat wordt de zeebodem onderzocht om vast te stellen of er zich geen restanten van de boring accidenteel op de zeebodem bevinden. Indien dit wel het geval is wordt een plan opgesteld om dergelijke restanten terug te halen. Daarna wordt het eiland van locatie gesleept en wordt er een “as left” survey uitgevoerd die het directe gebied waar de boring plaatsvond in kaart brengt met videobeelden, voor toekomstige referentie.
