De verkenningsfase
Aardwarmte wordt diep onder de oppervlakte gewonnen. Voor een aardwarmteproject moet de ontwikkelaar zo’n 2-3 kilometer diep boren. In de verkenninsgfase wordt met data die reeds beschikbaar is over de ondergrond in een regio bepaalt of bodemlagen geschikt zijn voor het winnen van aardwarmte.
Onderzoek naar aanwezigheid aardwarmte
In Nederland is echter vrij weinig bekend over de aanwezigheid van aardwarmte in de bodem. EBN werkt daarom sinds 2018 samen met TNO aan het programma SCAN. In dit onderzoeksprogramma doen we seismisch onderzoek naar aardwarmte op plekken waar we nog weinig van de ondergrond weten. Met de uitkomsten wordt bepaald wat de potentie van aardwarmte is. Op basis van deze data gaan TNO en EBN ook een aantal wetenschappelijke boringen uitvoeren. Hiermee kan de ondergrond van kansrijke locaties nog beter in kaart worden gebracht.
De ontwikkelfase
In gebieden met voldoende ondergrond data (bijvoorbeeld vanuit het project SCAN) kan in de ontwikkelfase de regionale exploratiefase achterwege gelaten worden. Als een aardwarmtebedrijf tijdens de verkenningsfase een geschikte locatie heeft gevonden, wordt vrijwel direct de benodigde opsporingsvergunning aangevraagd. Deze opsporingsvergunning wordt afgegeven door de minister van Economische Zaken en Klimaat.
Overzicht ultimo 2021 van actieve aardwarmtevergunningen en aardwarmteboorgaten. (Klik op afbeelding voor en vergroting.)
Is de vergunning ontvangen, dan wordt de eerste put van het aardwarmteproject geboord. Met deze eerste boring wordt onderzocht of er inderdaad een watervoerende laag in de ondergrond met de gewenste temperatuur oplevert aanwezig is. Ook wordt bekeken of de watervoerende laag wel voldoende warm water kan aanvoeren. Dit wordt de puttest genoemd. Op de website Allesoveraardwarmte.nl is een overzicht te vinden van alle aardwarmteprojecten in Nederland.
De realisatiefase
Is de puttest succesvol, dan wordt een tweede put geboord. Deze twee putten heten samen een doublet en vormen de toekomstige productielocatie. Bovengronds liggen de putten dicht bij elkaar, maar ondergronds liggen deze zo’n 2 kilometer uit elkaar.
De ene put haalt het warme water omhoog en de andere put voert het afgekoelde water weer de grond in. De eerste put heet de productieput en de tweede de injectieput. Bij het putontwerp wordt er rekening gehouden met corrosie aan de putten en mogelijke lekkages van zoutwater naar het grondwater.
Naast het aanleggen van de tweede put worden in deze fase ook de bovengrondse faciliteiten inclusief aansluiting op het warmtenet van de afnemer gemaakt. In totaal neemt de locatie een ruimte van zo’n 30×30 meter in.
De opruimingsfase
Na ongeveer 30 jaar is een aardwarmtebron uitgeput. De operator van het aardwarmteproject sluit de putten (tijdelijk) af. Installaties kunnen mogelijk worden hergebruikt voor een nabije aardwarmtebron. Als dat niet mogelijk is, worden de installaties verwijderd. De omgeving wordt hersteld in de oude staat. Mogelijk is de bron na een bepaalde tijd weer op temperatuur en kan dan weer worden gebruikt. Maar gezien de korte toepassing van aardwarmte in Nederland is tot nu toe hier nog weinig praktijkkennis over.
Wet- en regelgeving rondom een aardwarmteproject
Aardwarmte wordt diep onder de grond gewonnen. Daarmee is het een mijnbouwactiviteit. De regels uit de Mijnbouwwet, het Mijnbouwbesluit en de Mijnbouwregeling zijn dan ook van toepassing. Deze regels sluiten aan op Europese regels van de Europese Unie.
Ook het omgevingsrecht speelt een rol Het omgevingsrecht is grofweg te onder te verdelen in verschillende thema’s: milieu, ruimtelijke ordening, natuur en water. Binnen deze thema’s bestaan er talloze wetten en regels die van toepassing kunnen zijn op de opsporing en winning van aardwarmte. Andere wet- en regelgeving die van invloed kan zijn: de Ontgrondingenwet, de Wet inzake de luchtverontreiniging en de Wet geluidhinder.
Bij aardwarmteprojecten wordt door het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) gecontroleerd of alle activiteiten op een veilige manier plaatsvinden en in overeenstemming is met wet- en regelgeving. Op de website Allesoveraardwarmte.nl is een uitgebreid overzicht met toelichting te vinden rond het thema aardwarmte en wetgeving.
