Jongeren aan zet: energietransitie begint in de klas
Achtergrond
Bijna 9.000 jongeren bogen zich dit jaar in masterclasses op scholen over de gevolgen en uitdagingen van de energietransitie. Ook deden honderden docenten, ouders en beleidsmakers mee aan het eerste klimaatexamen van Nederland. Mede dankzij het partnerschap tussen Darel Education en Energie Beheer Nederland (EBN) krijgen steeds meer jongeren en volwassenen inzicht in de energietransitie. Wat is er nog meer bereikt? En welke plannen zijn er voor 2025?
De missie van Darel Education is zes jaar na oprichting nog even urgent: jongeren via onderwijs kennis bijbrengen en inspireren om bij te dragen aan de energietransitie. “We hebben juist de jonge generatie nodig om de transitie vorm te geven, nu en in de toekomst”, vertelt Jelte Bosma. Hij richtte de non-profitorganisatie op als onderdeel van het energietransitie-adviesbureau Darel. Sinds 2018 organiseert hij, samen met energieprofessionals en studenten, masterclasses over de energietransitie voor jongeren van 15 tot 18 jaar. “Hiermee maken we middelbare scholieren en mbo-studenten bewust van de rol van energie in ons leven, het klimaatprobleem, de dilemma’s en mogelijke oplossingen. We sporen hen aan om na te denken over hun eigen bijdrage, en hopelijk enthousiasmeren we ze om hier zelf een rol in te spelen.”
Alliantie publieke bedrijven van start
Dit jaar bezochten Jelte en zijn collega’s honderd verschillende scholen, waar ze 9.000 jongeren meer leerden over de toekomstige energievoorziening van Nederland. Dit kon mede dankzij een uitbreiding van de ondersteunende alliantie van publieke bedrijven: naast EBN krijgt Darel Education sinds begin dit jaar ook de steun van Gasunie, TenneT en de havenbedrijven Rotterdam en Amsterdam. “Hierdoor kunnen we nog meer impact maken. Scholen waarderen de samenwerking. Het helpt dat de alliantiepartijen zelf volop in de energietransitie zitten en het publieke belang dienen, in plaats van een commercieel belang.. Daarnaast bereiken we meer scholen in een groter deel van het land, omdat deze organisaties vaak goed contact hebben met scholen in de omgeving.”
Zelf voor de klas
De samenwerking met de publieke bedrijven zorgt ook voor meer gastdocenten en expertise op scholen. “Verschillende medewerkers van onze partnerorganisaties stonden dit jaar voor de klas om masterclasses te geven. En de animo om les te geven groeit. Medewerkers melden zich enthousiast aan om hun kennis met jongeren te delen.”
Een van die gastdocenten is Gert Jan Stapper. Als HR-manager bij Havenbedrijf Rotterdam stond hij vorig jaar vier keer voor een klas middelbare scholieren. “Toen ik hoorde over de gastlessen, meldde ik me meteen aan. Als Havenbedrijf werken we hard om van de Rotterdamse haven een nog aantrekkelijkere werkplek te maken en voldoende talent aan te trekken. We komen regelmatig op scholen en leiden jongeren rond in het havengebied, zodat ze een beeld krijgen van wat hier gebeurt.”
Het gastdocentschap is voor Gert Jan een belangrijke aanvulling. “Zo kan ik jongeren nóg beter meenemen in de uitdagingen en noodzaak van de transitie. Die is voor jongeren vaak abstract, dus ik gebruik veel praktijkvoorbeelden om het concreter te maken.” Voor Gert Jan zélf zijn de gastlessen ook leerzaam. “De vragen uit de energiequiz die we in de klas doen, zijn best pittig. Daar steek ik ook nog wat van op. En het is een mooie uitdaging om zo’n groot thema dicht bij de belevingswereld van jongeren te brengen én hen geboeid te houden. Gelukkig sta ik altijd met een ervaren docent voor de klas.”
Gert Jan hoopt dat zijn gastlessen iets losmaken. “Dat jongeren tijdens het avondeten met hun ouders praten over wat ze geleerd hebben en inzien dat je op kleine schaal ook iets kan doen. Ik sprak laatst een vader, die vertelde dat zijn zoon vond dat hij wel wat korter kon douchen. Iets kleins, maar daar begint het mee. En hopelijk zien ze in dat werken in de energiesector ontzettend leuk is én dat we hun talenten hard nodig hebben om de transitie mogelijk te maken.”
Vaste plek veroveren
Jelte ziet het liefst dat de energietransitie een vast thema wordt binnen het onderwijsprogramma op het voortgezet onderwijs en het mbo. In de tussentijd werkt Darel Education hard aan middelen waarmee scholen de energietransitie kunnen verweven in lesprogramma’s. “Met een onderwijsontwikkelaar maken we een opdrachtenbundel met vakgerichte lesopdrachten. Daarmee kun je aan de slag met de energietransitie, vanuit het perspectief van meerdere vakken zoals natuurkunde, scheikunde, economie of burgerschap. Begin 2025 gaan we een pilot draaien op een aantal scholen.”
Infographic voor jongeren
Een ander hulpmiddel is de eerste jongerenversie van de EBN infographic ‘Energie in cijfers’. Elk jaar maakt EBN een visueel overzicht met belangrijke feiten en cijfers over het energiesysteem en wat er nodig is om de transitie te laten slagen. Deze jongereneditie is ontwikkeld in samenwerking met Darel Education. “Docenten kunnen hiermee de energietransitie bespreken in de klas op basis van de juiste informatie.” De jongerenversie sluit beter aan op hun belevingswereld. “We geven praktische voorbeelden van wat jongeren kunnen doen om de uitstoot te verlagen. Denk aan minder spullen kopen, minder vliegen en minder vlees eten. En de informatie kan een paar jaar mee, zodat docenten niet jaarlijks hoeven te checken of alles nog klopt.”
Zwoegen in de schoolbanken
Volwassenen kropen dit jaar in de schoolbanken voor het eerste nationale klimaatexamen, dat Darel Education organiseerde met onder andere EBN, het KNMI, de Jonge Klimaatbeweging en de Universiteit Utrecht. Honderden deelnemers uit Utrecht en tien andere gemeentes zwoegden op pittige vragen over het klimaat en de energietransitie. “Via het klimaatexamen spreken we een nog breder publiek aan en betrekken we ook ouders, docenten en beleidsmakers. Voortbouwend op dit eerste succes pakken we het komend jaar nóg grootser aan. Dan organiseren we het klimaatexamen in ruim 100 gemeentes verspreid over het land.”
Race tegen de klimaatklok
Ook de lesprogramma’s blijven in ontwikkeling. ”Naast de klimaatklok-opdracht, die de urgentie tastbaar maakt en jongeren aanzet tot samenwerken, hebben we nu een serious game ‘Switch City’. Die gaat over dilemma’s tussen collectief belang en eigenbelang. “Elk team beheert een gebied met eigen energiebehoeftes: van een nieuwbouwwijk of industriegebied tot een oude binnenstad. Hoe zorg je ervoor dat elk gebied voldoende energie heeft, en je tegelijkertijd samenwerkt aan verduurzaming van de hele stad?”
Jelte kijkt uit naar volgend jaar. “Werken met jongeren geeft enorm veel energie. Dankzij de steun van de alliantie komen we met nog meer jongeren in gesprek, laten we hen nadenken over dilemma’s en enthousiasmeren we hen om zelf aan de slag te gaan met die energietransitie. Het is zo’n groot thema, we moéten dit allemaal belangrijk gaan vinden.”
Voer de dialoog met ons
